Միջնադարի պտմությունից գիտեք, որ XVI դարում Հյուսիսային և կենտրոնական մասում առաջացել է Մեծ Մողոլի կասրությունը։Նոր դարերում այն սկսեց թուլանալ։ Երկիրը միասնական ինչը հեշտացրեց եվրոպացիներիններթափանցումը և Հնդկաստանի գաղութացումը։Տեղի բազմաթիվ ժողովուրդները ապրում էին իրենց ավանդական կենցաղով և հոգևոր կյանքով, ստեղծել էին ուրույն մշակույթ։ Հասրակությունը ավանդաբար բաժանված էր կաստանների։ Արգելված էր անցումը մի կաստայից մյուսը։ Տնտեսությամ մեջ տիրապետող էր գյուղտնտեսությունը։ Տարածված կրոններն էին հինդուիզմը և մահմեդականությունը։
Day: February 10, 2019
Չինաստան
Մենք արդեն գիտենք, որ XVII դ, կեսերին Չինաստանի հյուսիս-արևելքում բնակվող մանջուրները 1644 թ․գրավելով Պեկինըստեղծեցին Ցին կայսրությունը։ Ամբողջ Չինաստանը հայտնվեց նրանց գերիշխանության տակ։
Նոր դարերում շարունակվեց Չինաստանի ինքնամեուսացումը արտաքին աշխարհից։ Չինաստանում պահպանվեցին հասարակական կյանքի ավանդակկան ձևերը։ Չինաստանի մեծ մասը դավանում էր բուդայականությանը։ Չինացիները անվսահությամբ էր վերաբերվում եվրոպացիներին։ Իսկ XVIII դ․ կեսին բոլոր նավահագիստները, բացի մեկից Գուանչժոու, փակվեցին նրանց առջև։ XVIII դ․ վերջերին սկսեց աճել Ցին կայսրության առևտուրը արտաքին առևտրի հետ։ Չինական մետաքսը, ճենապակին, թեյը և այլ ապրանքներ մեծ պահանջարկ ունեին Եվրոպայում։ Սակայն չինացիները եվրոպացիներից ոչ մի ապրանք չեին գնում։ Այդժամ անգլիացիները նժդիմեցին նախադեպը չունեցող քայլին․սկսեցին Հնդկաստանից մաքսաննենգ ճանապարհով Չինաստան ներմուծել ափիոն։ Դրա ներկրումը շարունակ աճում էր, և այդ պատճառով Չինաստանը արգելում է թմրանյութ ներկրել։ Այդ ամենը իմանալուց հետո Մեծ Բրիտանիան պատերազմ է սկսում։ Ափիոնի առաջին պատերազմը սկսվում է 1839-1842 թթ․ և ավարտվեց անգլիացիների հաղթանակով։
Գործնական աշխատանք`Թթվածնի ստացումը լաբորատորիայում
Փորձ 1. Թթվածնի ստացումը կալիումի պերմանգանատի ջերմային քայքայումից
Սարքավորումներ`Լաբորատոր կալան, փորձանոթներ,կոլբ, սպիրտայրոց, լուցկի,մարխ
Ազդանյութեր`կալիումի պերմանգանատը KMnO4
Փորձանոթի 1/5 մասի մեջ լցնում ենք կալիումի պերմանգանատ, փակում խցանով,որի մեջ անց է կացված գազատար խողովակ:Հավաքում ենք թթվածինը երկու եղանակներով օդը դուրս մղելով:Ի՞նչ ֆիզիկական հատկությունների հիման վրա է թթվածնի հավաքումը:Թթվածնի առկայությունը փորձում ենք առկայծող մարխի միջոցով:մարխը բոցավառվում է:
2KMnO4 = K2MnO4 + MnO2 + O2
Փորձ 2.Թթվածնի ստացումը ջրածնի պերօոսիդի
կատալիտիկ քայքայումից
2H2O2 = 2H2O+O2 katalizator MnO2
Սարքավորումներ`Լաբորատոր կալան, կոլբ, սպիրտայրոց, լուցկի,մարխ
Ազդանյութեր`ջրածնի պերօքսիդ, մանգանի օքսիդ(IV)
Կոլբի մեջ գդալիքի միջոցով լցնում ենք քիչ քանակությամբ մանգանի օքսիդ(IV) և բաժանիչ ձագարի միջոցով կաթիլներով ավելացնում ենք ջրածնի պերօքսիդը: Թթվածնի առկայությունը փորձում ենք առկայծող մարխի միջոցով:
Փորձ3. Թթվածնի ստացումը ջրի էլեկտրոլիզի միջոցով
2H2O =2H2 + O2
Սարքի մեջ ջուր լցնենք և հաստատուն էլեկտրական հոսանք անցկացնենք : Քիչ անց` U-ձև խողովակի երկու ճկափողում հավաքվում են գազեր, որոնց ծավալները տարբեր են, Խողովակներից մեկում գազի ծավալը երկու անգամ ավելի է: Ճշտելու նպատակով, թե ի՞նչ գազեր են առաջացել, առկայծող մարխը մոտեցնենք քիչ ծավալով գազին ու փականը բացենք: Մարխը բռնկվում է: Դա վկայում է, որ տվյալ գազը թթվածինն է: Այնուհետև երկրորդ խողովակին, որտեղ գազի ծավալը երկու անգամ ավելի է, այրվող մարխը մոտեցնենք ու փականը բացենք: Այս դեպքում բռնկվում է գազը և յուրահատուկ շառաչյունով այրվում: Նշանակում է երկրորդ գազը ջրածինն է:
Օդի բաղադրությունը`
1/5 –ը կամ 21% Թթվածին (O2)
4/5-ը կամ 78% Ազոտ (N2)
Փորձ11.Թթվածնի փոխազդեցությունը ածխածնի հետ
Թթվածնով սրվակի մեջ իջեցնենք սպիրտայրոցի մեջ տաքացրած ածուխը
C+O2=CO2
Փորձ 2.Օդի բաղադրության որոշումը
Ջրում դնում ենք թեթև խցանի վրա ամրացրած մոմը:Մոմը այրում ենք և փակում ապակյա խողովակով:
Օդի բաղադրությունը`
1/5 –ը կամ 21% Թթվածին (O2)
4/5-ը կամ 78% Ազոտ (N2)
1% -Ածխաթթու գազ (CO2),ջրային գոլորշիներ (H2O), ազնիվ գազեր ( He,Ne,Ar,Kr,Xe)
1% –Ածխաթթու գազ (CO2),ջրային գոլորշիներ (H2O), ազնիվ գազեր ( He,Ne,Ar,Kr,Xe)
Գործնական աշխատանք`Թթվածնի ստացումը լաբորատորիայում
Փորձ 1. Թթվածնի ստացումը կալիումի պերմանգանատի ջերմային քայքայումից
Սարքավորումներ`Լաբորատոր կալան, փորձանոթներ,կոլբ, սպիրտայրոց, լուցկի,մարխ
Ազդանյութեր`կալիումի պերմանգանատը KMnO4
Փորձանոթի 1/5 մասի մեջ լցնում ենք կալիումի պերմանգանատ, փակում խցանով,որի մեջ անց է կացված գազատար խողովակ:Հավաքում ենք թթվածինը երկու եղանակներով օդը դուրս մղելով:Ի՞նչ ֆիզիկական հատկությունների հիման վրա է թթվածնի հավաքումը:Թթվածնի առկայությունը փորձում ենք առկայծող մարխի միջոցով:մարխը բոցավառվում է:
2KMnO4 = K2MnO4 + MnO2 + O2
Փորձ 2.Թթվածնի ստացումը ջրածնի պերօոսիդի
կատալիտիկ քայքայումից
2H2O2 = 2H2O+O2 katalizator MnO2
Սարքավորումներ`Լաբորատոր կալան, կոլբ, սպիրտայրոց, լուցկի,մարխ
Ազդանյութեր`ջրածնի պերօքսիդ, մանգանի օքսիդ(IV)
Կոլբի մեջ գդալիքի միջոցով լցնում ենք քիչ քանակությամբ մանգանի օքսիդ(IV) և բաժանիչ ձագարի միջոցով կաթիլներով ավելացնում ենք ջրածնի պերօքսիդը: Թթվածնի առկայությունը փորձում ենք առկայծող մարխի միջոցով:
Փորձ3. Թթվածնի ստացումը ջրի էլեկտրոլիզի միջոցով
2H2O =2H2 + O2
Սարքի մեջ ջուր լցնենք և հաստատուն էլեկտրական հոսանք անցկացնենք : Քիչ անց` U-ձև խողովակի երկու ճկափողում հավաքվում են գազեր, որոնց ծավալները տարբեր են, Խողովակներից մեկում գազի ծավալը երկու անգամ ավելի է: Ճշտելու նպատակով, թե ի՞նչ գազեր են առաջացել, առկայծող մարխը մոտեցնենք քիչ ծավալով գազին ու փականը բացենք: Մարխը բռնկվում է: Դա վկայում է, որ տվյալ գազը թթվածինն է: Այնուհետև երկրորդ խողովակին, որտեղ գազի ծավալը երկու անգամ ավելի է, այրվող մարխը մոտեցնենք ու փականը բացենք: Այս դեպքում բռնկվում է գազը և յուրահատուկ շառաչյունով այրվում: Նշանակում է երկրորդ գազը ջրածինն է:
Օդի բաղադրությունը`
1/5 –ը կամ 21% Թթվածին (O2)
4/5-ը կամ 78% Ազոտ (N2)
Փորձ11.Թթվածնի փոխազդեցությունը ածխածնի հետ
Թթվածնով սրվակի մեջ իջեցնենք սպիրտայրոցի մեջ տաքացրած ածուխը
C+O2=CO2
Փորձ 2.Օդի բաղադրության որոշումը
Ջրում դնում ենք թեթև խցանի վրա ամրացրած մոմը:Մոմը այրում ենք և փակում ապակյա խողովակով:
Օդի բաղադրությունը`
1/5 –ը կամ 21% Թթվածին (O2)
4/5-ը կամ 78% Ազոտ (N2)
1% -Ածխաթթու գազ (CO2),ջրային գոլորշիներ (H2O), ազնիվ գազեր ( He,Ne,Ar,Kr,Xe)
1% –Ածխաթթու գազ (CO2),ջրային գոլորշիներ (H2O), ազնիվ գազեր ( He,Ne,Ar,Kr,Xe)
Լուսինե Հակոբյան 